Sint_huibrechts-Lille Dijkbreuk in kanaalRegelmatig hebben bewoners in bepaalde gebieden in België te maken met overstromingen , met de nare gevolgen vandien. Dat kan ons niet overkomen, prijzen wij ons gelukkig. En toch, eens gebeurde het...
In de nacht van 11 op 12 oktober 1933 om 1 u. brak de kanaalsdijk door te Sint-Huibrechts-lille. Men was bezig het kanaal te verbreden van 20 meter tot 32 meter. Een nieuwe dijk was gelegd en de oude dijk werd weggevreten met grote baggermachines. Die nacht spoelde een gedeelte van de oude dijk weg en door het geweld van het stromend water en de stormwind werd er een bres van 25 m. geslagen in de nog niet afgewerkte nieuwe dijk, aan de kant van Sint-Huibrechts-Lille. Het kolkende water overstroomde eerst de landerijen en huizen in de buurt. Vlak bij de breuk vloeit de Warmbeek onder het kanaal. Het was door de duiker onder het kanaal dat het water zich een nieuwe weg zocht stroomafwaarts. Een ontzaglijke massa water overspoelde de watermolen van Lille, de spoorweg (IJzeren Rijn) , de Hamonterweg. Zo bereikte het water de lager gelegen beekvallei in Achel met o.a. de Lange Els.
Over een breedte van 100 m. aan weerszijden, op sommige plaatsen nog verder van de loop van de Warmbeek werden de akkers, weilanden en wegen overspoeld tot aan de Kluis. Omdat de sluizen van Lozen en Blauwe Kei (Lommel) werden dichtgedraaid kon men een catastrofe
vermijden. Welke omvang de overstroming zou genomen hebben , kan men zich wel voorstellen , als men bedenkt dat er tussen de twee afgesloten sluizen een open geul lag met een lengte van 27 km. , een breedte van 20 m. en een gemiddelde diepte van 3 m. Het water is na enkele dagen weggezakt naar Nederland, maar slijk en andere rotzooi moesten daarna opgeruimd worden.
Enkele mensen van Achel o.a. Lieske Vandebroek, Pier Geusens, Jan Plas en Yvonne Moors
stonden in die tijd ook met de voeten in het water en getuigen.
Lieske Vandebroek woonde bij haar ouders op « 't Mulke « . De ochtend van 12 oktober 1933 klopte werkvolk op de deur. « Hier is er nog niets aan de hand maar een kilometer terug is alles al ondergelopen want de kanaalsdijk is doorgebroken, « riepen ze. Gelukkig had men enkele dagen eerder de weier (vijver) gelegen voor het Mulke leeg laten lopen om de vis af te laten. In een mum van tijd liep de weier (14 ha) vol. Hierdoor werd het stromende water wat afgeremd, anders was 't Mulke weggespoeld, zoals de watermolen van Lille.Met man en macht werden graszoden opgestapeld voor de woning en een brede greppel gegraven zodat het water achter het huis verder spoelde richting de Bever en de Kluis, waar ook de weilanden en akkers overspoeld werden. De potstal en de schop van 't Mulke liepen ook onder water.Zelfs de hennen werden met het water meegezogen en verdronken.
's Anderendaags zwaaide Harrie (de broer van Lieske) af van zijn legerdienst. Naar gewoonte
zoals het een goede Belgische soldaat betaamde had hij dat met enkele medeafzwaaiers gevierd in meerdere cafés. Goed « in den olie » zocht hij zijn weg in de duisternis naar de ouderlijke woning. Harrie zag noch weg noch water in de buurt van de ondergelopen « Slotenbrug » bij Pier van Neliskes (Pier Van den Dungen) . Wat moest gebeuren, gebeurde ook. Harrie liep naast de brug pardoes in het water. Gelukkig hadden enkele mensen hem over de weg zien zwiemelen. Ze konden Harrie uit zijn benarde situatie redden. Nat van buiten en van binnen werd hij thuis afgeleverd. Hoe ze Harrie drooggelegd hebben, daar hebben wij het raden naar.
Pier Geusens , zoon van Jan van de Hoef (Jagershoef) werd met de wateroverlast geconfronteerd toen hij met zijn broers en zussen naar school moest die morgen. Er zat niets anders op dan de kousen uit te trekken, de blote voeten in de klompen te steken en met opgetrokken schorten en opgerolde broekspijpen door het water te baden over de verhoogde assenweg , de nu geasfalteerde Orchideeënlaan. De vloeiweiden (wetering) , de Eilandjes (Kasteel) , de weilanden, de Lange Els, het gebied rond de Tomp waren een grote watervlakte. Deze keer hadden ze een geldig excuus om te laat op school te komen. Dagen later , toen het water weg trok lagen de (dode) vissen voor het oprapen in de karresporen. Jammer genoeg waren ze niet meer geschikt voor consumptie.
Jan Plas – Bitters ( Oude Baan) , toen wonende op de Waag , voerde als jonge gast (17 j.) de melkkar. In de vroege morgen vertrok hij ook die 12e oktober van de Waag over Beverbeek richting de Dijk, Bosstraat (Hamont) de melkkannen bij de boeren ophalen, om ze af te leveren op de melkerij in Lille. Wanneer hij met paard en kar op de Hamonterweg de beken naderde begon het paard onrustige geluiden (snurken en briesen) te maken. Ook Jan , gezeten op de kar, zag plots in de halve duisternis het water over de weg stromen. Hij moest goed uitkijken om zijn paard met hand aan de lijn op de weg te houden. Het paard waadde tot aan de knieën door het water. Jan bleef voor alle veiligheid op de kar zitten. De weg, de weilanden en houtgewas : alles stond onder het schuimende water tot aan de huizen in de Hoek. Jan vroeg zich af waar al dat water vandaan kwam, het had toch niet geregend. Na een schrikwekkende tocht door het water kwam hij heelhuids met paard en kar bij de melkerij, waar Jan zijn vragen opgelost werden.'s Namiddags ging hij helpen bij het Mulke : graszoden steken en greppels graven. Gradje Moors kwam zeggen dat de drinktobben (halfdoorgezaagde wijnvaten) bij de Bever op het water dreven.
Yvonne Moors, dochter van Gradje Moors de veldwachter, maar toen nog boswachter van graaf Cornet de Peissant, woonde in de buurt van het overstromingsgebied. Vader Moors was fier over zijn groententuin. Maar die morgen schrok hij toch danig. Zijn heerlijke kolen , wortelen en rapen waren weggespoeld tot op de stoep. Maar tot zijn verwondering lagen er wilde ( verdronken) konijnen tussen de groenten. Ze waren weggespoeld uit hun pijpen (leger) en tot in de dood hadden ze Gradje zijn lekkere groenten gevolgd.
Zo heeft ieder zijn verhaal over die bewuste overstromingsdag. Het zijn geen fabeltjes ; de foto's bewijzen het. Zeg daarom niet te vlug « dit komt nooit terug ! »
Harrie Stienaers