VAN TEUTENKNECHT TOT HERBERGUITBATER
Bert Scheepers werd geboren in Achel op 14 november 1875 . Hij was de zoon van Joannes Scheepers en Francisca Wilhelmina Van Duynhoven en kreeg de namen Johannes Hubertus mee.
In het Laatste Nieuws van 24 november 1962 verscheen volgende interview.
Vette jaren
Het is in de jaren 1895-1897 dat Jan Hubert Scheepers, in de volksmond beter bekend als 'Bert', zijn beste jaren heeft gekend.
« Het zijn jaren geweest zonder kommer en zorg, » vertelt de 87-jarige Kempenaar , die eertijds als 'Teutenknecht' langs stad en dorp trok om zijn koopwaar aan de man te brengen. In de week voelt hij de last der jaren, maar 's zondags bindt hij met de jeugd de strijd aan op het groene laken bij de Achelse biljartclub. Bert is een opgewekte kerel die ondanks zijn hoge leeftijd nog steeds vrolijk gezeldschap opzoekt. Het is een eigenschap die hem eertijds bij de ' Teuten ' en het volk op de buiten zo geliefd maakte.
Aan de ' goeie oude tijd ' bewaart Bert nog een heleboel goede herinneringen. In drie uur reed hij per rijwiel van Achel naar Luik en onderweg nam hij de tijd om te Rotem een paar 'drupkes' door de keel te gieten.
Het ' ijzeren paardje' heeft hij nog niet afgezworen. Het gebeurt niet zelden dat hij de voetballers van Achel V.V. gaat aanmoedigen te Overpelt of elders. De verplaatsing maakt hij met zijn rijwiel.
Op zwerftocht
Als teutenknecht heeft Bert zijn strepen verdiend. Uren aan een stuk kan hij uitweiden over zijn belevenissen als zwervende handelaar of teut zoals men deze lieden vroeger noemde. Gewapend met een maatstok die tevens als wandelstok diende, maakte hij lange voetreizen naar Nederland en de Maasstreek om er textielwaren, zaden en opgelapte waterketels aan de man te brengen.
Tot zijn twintigste jaar was hij losse werkman. Met zijn spaarcenten kocht hij het nodige gereedschap om « bij de Teuten te gaan » zoals Bert het uitdrukte.
De teuten waren begoede lieden die eenmaal per jaar bij de bevolking hun koopwaar kwamen aanbieden. Er werd vlot verkocht en de zaken namen uitbreiding. Dan werden knechten ingezet die elk hun weg gingen voor rekening van « de baas ». De werkgever van Bert Scheepers was een zekere H . Tielens uit Hamont. Zijn werkterrein lag in de Maasstreek en Gelderland. Vooral in de Kempen waren veel teuten . Te Neerpelt telde men er 20, te Achel 10 en te Sint-Huibrechts-Lille 75.
In Bert zijn tijd heerste er een tekort aan teutenknechten , derhalve werd van hem ook geen ernstige proef geëist. Vroeger was het een ander paar mouwen. Toen bleven de knechten soms 5 à 6 jaren onderweg. Zij werden aangeworven als leergasten en klommen vervolgens op tot gast, gezel en knecht.. Wie slim was en over veel geld beschikte beproefde het dan uiteindelijk als zelfstandige. De teuten hadden een soort verbond en kwamen na de grote trek geregeld samen in hun stamlokalen.
Bert Scheepers legde zich voornamelijk toe op de verkoop van textielwaren.
« Goede zaken waren voornamelijk te doen als een boerenzoon of – dochter trouwde », zegt Bert. « Dan kwam het op geen el stof aan. Als in de wintermaanden de afrekening gemaakt werd merkte men dit beslist aan de beurs. »
Magere jaren
De terugkeer van de teuten was steeds een hele gebeurtenis in het dorp. De bevolking kreeg er kennis van tijdens de preek onder de zondagsmissen.
« Ik moet u allen melden, de heerkens van zes weken zijn weer hier, » zegde de dorpsherder dan. En dan begon de pret na de lange omzwermingen door land en dorp.
Bert Scheepers is ook getrouwd met een teutenmeid. Anna Jaspers uit Hamont leerde hij kennen op een kermis . Op 5 mei 1900 waren ze man en vrouw.
Na de zeven vette jaren maakte Bert Scheepers kennis met de zeven magere. Dit wil zeggen dat als zwervende handelaar niet meer de vette kluiven te verdienen vielen van voorheen. Daarenboven was hij getrouwd en hield hij meer van een vaste thuis.
Een en ander hebben tot gevolg dat Bert de stiel vaarwel zegde.
Hij begon als spoorwegarbeider. Hiermee waren de zwervingen niet afgelopen vermits men hem aantrof te Esneux, Luik en Theux.
« Een zware tijd was dat, »zegt Bert « de verplaatsing naar het werk gebeurde toen te voet of per rijwiel. Eindeloos ver leek de afstand en ritten van 80 tot 100 kilometers waren geen zeldzaamheid. »
Bert en zijn vrouw hielden te Achel een tijdlang een herberg open. De afspanning lag aan de wegsplitsing Stationsstraat-Oude Kiezel. Ze heette 'Bij Sint- Antonius' , naar de naam van de Sint-Antoniusprocessie die hier voorbijkwam. De deelnemers, voornamelijk Nederlanders, brachten na de ommegang veel zaad in het bakske van Bert- de- caféhouder.
Bert bewaart niettemin een pijnlijke herinnering aan de afspanning. « Kort na de eerste wereldoorlog, » vertelt Bert « verkocht ik de drankgelegenheid voor 7.000 Mark. Nog geen paar maanden later was het geld waardeloos. » De Duitse Marken kan Bert nog voorleggen, maar zij zijn nog minder waard dan een enkele dakpan van zijn voormalige herberg.
Op het groene laken
Bert Scheepers besteedt zijn vrije tijd aan biljartspelen en de jacht. Eduard Moors uit Hamont is steeds zijn jagersgezel geweest. In de Poelstreek lag zijn werkterrein. Jagerslatijn kent hij ook. « In de omgeving van Budel loste ik eens 28 schoten, » zegt Bert « Toen ik de rekening maakte bedroeg de jachtbuit 30 watersnippen ! »
Bert is het oudste spelend lid van de biljartvereniging ' het Moment ' te Achel. Ondanks zijn leeftijd weet hij de jeugd regelmatig onder de knie te houden op het groene laken. Voor een reeks van 26 punten draait Bert zelfs zijn hand niet om.
Ondertussen gaat Bert Scheepers zo silaan naar de negentig. In de week kucht hij wel eens en klaagt hij van de oude dag. Maar op de zondagen blaakt hij van gezondheid. « Krakende wagen lopen het langst , » zegt een spreekwoord . Dat Bert het maar onthoudt !
Bert Scheepers overleed op zaterdag 3 juli 1965.
Johan Scheepers